Kasım 2019 düzenlemesi ile 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle ülkemizde yürürlüğe giren seri muhakeme usulü bu çalışmamızın konusu olacaktır. Genel olarak CMK seri muhakeme usulü ile atıfta bulunulan TCK maddeleri üzerinden okuma yapılacak ve uygulamanın savcılık adımına dair bilgilendirme yapılacaktır.
CMK m. 250: (1) Soruşturma evresi sonunda aşağıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanır:….
Muhakeme usulümüzde seri yargılama yapılabilmesi açısından ön koşul olarak Cumhuriyet Savcısı tarafından dosya hakkında erteleme kararı verilmemiş olması aranmaktadır. Kamu davası açma yetkisi Cumhuriyet Savcısı’nın hususi yetkisi olmakla birlikte yeterli şüphenin varlığına karşın Cumhuriyet Savcısı CMK. 171’e dayanarak şüpheli hakkında erteleme kararı verebilecektir. Böyle bir dosya hakkında seri muhakeme usulünden vazgeçilmiş olmaktadır. Erteleme kararı verilmesi ile karar şüphelinin adli siciline kaydedilecek ancak denetim süresi boyunca kapalı hane olarak sicilde muhafaza edilecek ve CMK m. 171 f.5 uyarınca gereklilik halinde Cumhuriyet Savcısı tarafından görülebilecektir.
Erteleme kararı vermemekte kani olan Cumhuriyet Savcısı kanunun aradığı ön koşulu sağladıktan sonra şüphelinin işlediği varsayılan dosyadaki eylem ya da eylemlerin nicelik çerçevesi kanun tarafından belirlenmiş olan suçlardan olup olmadığına bakacaktır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu öncelikle TCK’da tipi belirlenen dokuz suçu seri muhakeme kapsamına almıştır:
”CMK m. 250: … a) Türk Ceza Kanunun da yer alan;
1. Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve üçüncü fıkra),…’’
2. Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (madde 170),
3. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179, ikinci ve üçüncü fıkra),
4. Gürültüye neden olma (madde 183),
5. Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü fıkra),
6. Mühür bozma (madde 203),
7. Resmî belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (madde 206),
8. Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228, birinci fıkra),
9. Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması (madde 268), suçları.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülmekte olan dosyalarda sıklıkla karşılaşılan suç tiplerinin üzerinden tarafımca değerlendirme yapılacaktır. 2. fıkrada belirlendiği üzere TCK m. 170’te ‘Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması’ suçunun temel unsuru kişilerin sağlığı veya malvarlığının ihlali ve bu durumun korkuya, paniğe sebep olması şeklinde açıklanmıştır. Dosyalara bakıldığında en göze çarpan ve sık karşımıza çıkan eylem ise ateşli silahların fütursuzca kullanımıdır. Cumhuriyet Savcısı şüphelinin kasten bu eylemi yaptığını düşünüyor ise soruşturma aşamasında uzman raporunu talep edecek, dosyaya ekleyecektir. Suçun manevi unsuru kast değil de taksir olduğu durumlarda ise seri muhakeme kapsamına dahil olunamayacaktır.
Alkollü araç kullanımı ile trafik güvenliğini tehlikeye atan şahıslar hakkında seri muhakeme yapılabilmesi için Cumhuriyet Savcısı kendisine tevdi edilen dosyada alkol promil makbuzu veya hastaneden alınan raporun olup olmadığına bakacaktır. Şüphelinin vücudundaki alkol miktarını değerlendirirken Yargıtay Daireleri 2918 s. Karayolları Trafik Kanunu’nca özel olarak düzenlenen maddelere göre değerlendirmektedir. Mezkûr Kanun m. 48’e bakacak olursak, hususi araç kullanan ve diğerleri, alkollü araç sürme yasağında ayrı ayrı irdelenmektedir. Buna göre hususi araç sürücüleri 0.50 ile 1.00 promil arasında alkol değerine sahip olup da araç kullanırken mala veya cana hasar verici bir kazaya sebep olmuş ise TCK. m. 170 üzerinden soruşturma yapılacak ve seri muhakeme usulüne tabi olacaktır. Diğer araç kullanıcıları için asgari sınır 0.21 promildir. 1.00 promil üzeri değer durumlarında ise dosyalarda maddi hasar aranmayacak, doğrudan TCK. m. 179 f.3 uyarınca Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma suçu unsurları tamamlanmış sayılacak ve Ocak 2020 düzenlemesi ile hukukumuza kazandırılan Seri Yargılama yapılabilecektir.
Yazılarımız bilgilendirme amacı taşımaktadır. Hukuki uyuşmazlıklarınız konusunda bir avukata danışmanız gerekmektedir.